Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest w polskim systemie prawnym ulokowany w sposób niezwykle mocny. To jedna z niewielu instytucji w Polsce, która niemal w żadnym aspekcie swojej działalności nie ma konkurencji. Ani wśród innych instytucji rządowych, ani w sektorze wolnego rynku. Kto musi wypełnić zgłoszenie ubezpieczeń w ZUS? Jak się za to zabrać?
Kto musi zgłosić ubezpieczenie w ZUS?
Praktycznie każda osoba zatrudniona. Nie jest prawdą, że tylko osoby zatrudnione na etacie odprowadzają do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych sporą część swojego wynagrodzenia. Bardzo podobne zasady dotyczą też działalności gospodarczych.
W ich sytuacji spotykamy się jednak z dwoma głównymi programami pomocowymi, dzięki którym składki przez pewien czas mogą być niższe. Są to:
- ulga na start,
- Mały ZUS Plus.
Ulga na start jest przyznawana podmiotom, które dopiero rozpoczęły swoje funkcjonowanie na rynku, czyli nowym firmom. Przedsiębiorcy, którzy z niej skorzystali, przez pół roku opłacają tylko składki zdrowotne, co oznacza dla nich ogromne oszczędności.
Zamiast kwoty 1457 złotych (wraz ze składką na chorobowe) oddajemy Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych tylko 381 złotych. Oczywiście w parze z opłacaniem mniejszych danin dla państwa, idzie też w parze proporcjonalne zmniejszenie naszej składki emerytalnej w przyszłości.
Podobnie można wypowiedzieć się o programie Mały ZUS Plus. To z gruntu bardzo wysoko oceniany przez przedsiębiorców program. Umożliwia on dodatkowe cieszenie się niższymi składkami przez 36 miesięcy. Możemy skorzystać z niego zaraz po ustaniu ulgi początkowej lub rozłożyć korzystanie z niego w czasie.
Preferencyjny Mały ZUS Plus na 2021 rok wynosi 647 złotych. Widać więc dość dokładnie, że wciąż to ponad o połowę mniej niż w sytuacji, gdybyśmy płacili państwu tę daninę w pełnej wysokości. Tutaj również musimy pamiętać o tym, że ceną za niższe składki w teraźniejszości będzie obniżony przelicznik emerytury w przyszłości. Oczywiście tylko za czas, kiedy korzystamy z Małego ZUS-u Plus.
W jakiej roli może występować przedsiębiorca zgłaszający się do ubezpieczeń w ZUS?
Dla osób, które przez lata pracowały na etacie, to właśnie tutaj rysuje się jedna z największych zmian. W oczach ZUS-u jesteśmy jednocześnie podmiotem opłacającym składki oraz ubezpieczonego. Wynika to z tego, że jednocześnie reprezentujemy zarówno firmę (jako osobowość prawną) jak i siebie.
Kto odpowiada za przelewy dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych?
Często mylnie twierdzi się, że pełną odpowiedzialność ponosi dział kadr lub księgowa, jaką zatrudniamy. To mylne założenie, które może wpędzić przedsiębiorców w tarapaty. Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, pełną odpowiedzialność ponosi pracodawca. Dotyczy to zarówno terminowości ich opłacania jak i obliczenia należytej wysokości.
Pamiętajmy też o tym, że rejestracja płatnika składek na ubezpieczenie społeczne to zupełnie inny proces niż zgłoszenie się do ubezpieczeń. ZUS stawia tutaj sprawę bardzo jasno: najpierw trzeba być ubezpieczonym płatnikiem składek, a dopiero później możemy zgłosić do ubezpieczenia tak siebie, jak i współpracowników.
Jak przebiega zgłoszenie do ZUS?
Najprościej będzie dokonać go poprzez Centralną Ewidencję Działalności Gospodarczych (CEIDG) na etapie rejestracji firmy. Wtedy nasze dane automatycznie zostaną przekazane Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, a my unikniemy konieczności odwiedzania tej instytucji i czekania w kolejkach.
Na etapie wypełniania formularza możemy określić się jako płatnik składek – w tym celu wybieramy formularz ZFA. Dane o rachunkach bankowych, z których będą przekazywane przelewy do tej instytucji wypełniamy na zgłoszeniu ZBA, a dzięki zgłoszeniu ZUS ZAA dostarczamy informację o adresie (lub adresach), gdzie prowadzona jest firma. Warto też podkreślić, że CEIDG daje nam możliwość poprawienia i edycji tych danych, na przykład gdy firma zmieni swój adres.
Warto pamiętać też o pewnym ułatwieniu, jakie Zakład Ubezpieczeń Społecznych przewidział dla jednoosobowych działalności gospodarczych, czyli tych podmiotów, których w Polsce jest zdecydowanie najwięcej i które w dużej mierze napędzają gospodarkę i zapewniają rządowi wpływy do budżetu.
Jednoosobowe firmy płacą składki tylko za siebie, nie muszą opłacać składek zleceniobiorców. Daniny w ZUS opłacamy oczywiście nie tylko wtedy, gdy prowadzimy jednoosobową działalność gospodarczą. Prawo narzuca też konieczność ich opłacania dla wspólników spółek (m.in. jawnej, partnerskiej, z o.o.), pracowników, a także tak zwanych osób współpracujących, z którymi mieszkamy, a które pomagają przy prowadzeniu firmy. W takiej sytuacji musimy opłacić też obowiązkowe ubezpieczenie na przykład dla rodziców.
